Warszawa, dnia 7 lutego 2024 r.

PAŃSTWOWA KOMISJA WYBORCZA

ZPOW.501.4.2024

Informacja
Państwowej Komisji Wyborczej

o warunkach udziału obywateli polskich

w wyborach do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast

zarządzonych na dzień 7 kwietnia 2024 r.

 

 

Obywatele polscy mogą głosować i kandydować w  wyborach  do  rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz wójtów,  burmistrzów  i  prezydentów  miast  zarządzonych  na dzień 7 kwietnia 2024 r., pod warunkiem, że są ujęci w stałym obwodzie głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców.

I.               Ujęcie w stałym obwodzie w głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców 

1. Ujęcie w stałym obwodzie głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców obywatela polskiego następuje:
   • z urzędu — w przypadku osób zameldowanych na obszarze gminy na pobyt stały;
   • na wniosek wyborcy złożony w urzędzie gminy właściwym ze względu na jego miejsce stałego zamieszkania — w przypadku osób:
     1. stale zamieszkujących na obszarze gminy bez zameldowania na pobyt stały,
     2. stale zamieszkujących na obszarze gminy pod innym adresem aniżeli adres ich zameldowania na pobyt stały,
     3. nigdzie niezamieszkujących przebywających stale na obszarze

We wniosku podaje się:

• nazwisko i imiona,
• numer PESEL,
• oświadczenie co do adresu stałego

Wyborca we wniosku może zamieścić adres poczty elektronicznej lub numer telefonu komórkowego oraz informację, że wyraża zgodę na przekazanie danych  do rejestru danych kontaktowych osób fizycznych.

Wniosek może zostać złożony na piśmie w postaci:

• papierowej, opatrzonym własnoręcznym podpisem;
• elektronicznej, opatrzonym kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, przy użyciu usługi na stronie gov.pl.
  2. Przepisy nie wskazują terminu, do którego najpóźniej wniosek o wpisanie do rejestru wyborców musi zostać złożony, aby wyborca mógł wziąć udział w wyborach. Jednakże należy mieć na uwadze, że wójt (burmistrz, prezydent miasta) ma 5 dni na rozpatrzenie wniosku.
  3. Wójt przed wydaniem decyzji o ujęciu wyborcy w stałym obwodzie głosowania jest obowiązany sprawdzić, czy wnioskodawca stale zamieszkuje pod adresem wskazanym we

II.               Czynne prawo wyborcze (prawo wybierania) i bierne prawo wyborcze (prawo wybieralności)

1. Czynne prawo wyborcze, tj. prawo do głosowania (prawo wybierania) w wyborach do rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa oraz wyborach wójta (burmistrza, prezydenta miasta) ma obywatel polski, który:

• najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat,
• stale zamieszkuje i jest ujęty w stałym obwodzie głosowania w Centralnym  Rejestrze Wyborców na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego,
• nie został pozbawiony praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu,
• nie został pozbawiony praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu,
• nie został ubezwłasnowolniony prawomocnym orzeczeniem sądu (art. 10 § 1 pkt 3 i 4 oraz § 2 Kodeksu wyborczego).

Powyższe dotyczy również prawa udziału w głosowaniu w wyborach do rady dzielnicy

1. st. Warszawy.

2. Bierne prawo  wyborcze,    prawo  do  kandydowania   (prawo  wybieralności)    w wyborach do rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa ma obywatel polski mający prawo wybierania w wyborach do danej rady.

Kandydat na radnego nie musi stale zamieszkiwać na obszarze okręgu wyborczego, w którym kandyduje.

Prawa wybieralności nie ma osoba:

• skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe, Osoba, wobec której zapadł  taki  wyrok,  nie  ma  biernego  prawa  wyborczego,  nie może kandydować w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego w okresie, w którym jest wpisana do ewidencji Krajowego Rejestru Karnego.
• wobec której wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa wybieralności w związku ze złożeniem niezgodnego z prawdą oświadczenia lustracyjnego (art. 11 1 pkt 5 i § 2 Kodeksu wyborczego), przez okres wskazany w tym orzeczeniu.

Powyższe dotyczy również prawa wybieralności w wyborach do rady dzielnicy

1. st. Warszawy.
   3. Bierne prawo  wyborcze,    prawo  do  kandydowania   (prawo  wybieralności)    w wyborach wójta, burmistrza, prezydenta miasta ma obywatel polski, mający prawo wybierania w wyborach do rad (informacja powyżej), który najpóźniej w dniu głosowania kończy 25 lat.

Kandydat na wójta, burmistrza, prezydenta miasta nie musi stale zamieszkiwać  na obszarze gminy, w której kandyduje.

Prawa wybieralności nie ma osoba:

• skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe,

Osoba, wobec której  zapadł  taki  wyrok,  nie  ma  biernego  prawa  wyborczego,  tj. nie może kandydować w  wyborach  wójta,  burmistrza  lub  prezydenta  miasta  w okresie, w którym jest wpisana do ewidencji Krajowego Rejestru Karnego. 

• wobec której wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa wybieralności w związku ze złożeniem niezgodnego z prawdą oświadczenia lustracyjnego (art. 11 1 pkt 6 i § 2 Kodeksu wyborczego), przez okres wskazany w tym orzeczeniu.

III.                Warunki udziału w głosowaniu

 

Głosowanie  w  wyborach  do  rad  gmin,   rad   powiatów   i   sejmików   województw   oraz w wyborach  wójtów,  burmistrzów  i   prezydentów  miast  odbywa  się  wyłącznie    na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Wyborcy głosują w obwodzie głosowania właściwym dla miejsca ich stałego zamieszkania (ujęcia  w  stałym   obwodzie   w   głosowania   w   Centralnym   Rejestrze   Wyborców),   za wyjątkiem osób przebywających w szpitalach, domach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych.

1.         Głosowanie w miejscu stałego zamieszkania

Wyborca zameldowany na pobyt stały, który nie złożył wniosku o ujęcie w stałym obwodzie głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców  w innym miejscu, będzie    w spisie wyborców w obwodzie  głosowania  właściwym  dla  adresu  zameldowania  na pobyt stały.

Wyborca ujęty w stałym obwodzie głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców na własny wniosek, będzie w spisie wyborców w obwodzie głosowania właściwym  dla adresu, pod którym ujęty jest w stałym obwodzie głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców.

Wyborca zameldowany na pobyt czasowy (przebywający  czasowo) zostanie ujęty  w spisie wyborców w miejscu jego zameldowania na pobyt stały.

2.         Głosowanie poza miejscem stałego zamieszkania

• Wyborcy, którzy będą przebywać w dniu wyborów w szpitalach, domach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych usytuowanych  na terenie województwa, na obszarze którego znajduje się gmina, w której ujęci są w stałym obwodzie głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców zostaną wpisani do spisów wyborców sporządzonych dla obwodów głosowania utworzonych w tych jednostkach i będą mogli głosować w tych obwodach, z tym że:

wyborcy, którzy będą przebywali w wyżej wymienionej jednostce usytuowanej:

• na obszarze  gminy,  w   której   ujęci   są   w   stałym   obwodzie   głosowania w Centralnym   Rejestrze   Wyborców   –    otrzymają    karty   do głosowania w wyborach  do  rady  tej  gminy,  rady  powiatu  (o  ile  nie  jest  to  miasto    na prawach powiatu), sejmiku województwa oraz wyborach wójta (burmistrza, prezydenta miasta),
• na obszarze  gminy  znajdującej  się  na  obszarze  tego  powiatu  co  gmina, w której ujęci są w stałym obwodzie głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców –  otrzymają  karty  do  głosowania  w wyborach  do rady  powiatu  i sejmiku województwa,
• na obszarze gminy znajdującej się na obszarze tego województwa co gmina, w której ujęci są w stałym obwodzie głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców, ale na obszarze innego powiatu – otrzymają kartę do głosowania  w wyborach do sejmiku województwa.

Wyborcy stale zamieszkali w m.st. Warszawie, którzy będą przebywali w wyżej wymienionej jednostce usytuowanej:

• na obszarze  dzielnicy,  w  której  ujęci  są  w  stałym  obwodzie  głosowania    w Centralnym   Rejestrze   Wyborców    –    otrzymają    karty   do głosowania w wyborach do rady tej dzielnicy, Rady m.st. Warszawy, Sejmiku Województwa Mazowieckiego oraz wyborach Prezydenta m. st. Warszawy,
• na obszarze innej dzielnicy, niż dzielnica, w której ujęci są w  stałym  obwodzie głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców  –  otrzymają karty do głosowania w wyborach do Rady m.st. Warszawy, Sejmiku Województwa Mazowieckiego oraz wyborach Prezydenta m.st.

Wyborcy wpisani do spisu wyborców w wyżej wymienionych jednostkach zostaną

z urzędu skreśleni ze spisu w miejscu stałego zamieszkania.

• Żołnierze pełniący zasadniczą służbę wojskową albo odbywający ćwiczenia wojskowe, a także ratownicy odbywający zasadniczą służbę w obronie cywilnej poza miejscem stałego zamieszkania, policjanci z jednostek skoszarowanych,

funkcjonariusze Służby Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby Więziennej pełniący służbę w systemie skoszarowanym, którzy chcą wziąć udział w głosowaniu w miejscu odbywania służby, powinni złożyć wniosek o zmianę miejsca głosowania w wybranym przez siebie obwodzie w danej miejscowości, pod warunkiem, że pełnią służbę na terenie województwa,  na  obszarze  którego   znajduje  się  gmina,  w  której   ujęci   są w stałym obwodzie w głosowania w Centralnym Rejestrze Wyborców.

Wniosek składa się od dnia 23 lutego 2024 r. do dnia 4 kwietnia 2024 r. 

Wniosek o zmianę miejsca głosowania może zostać złożony na piśmie w postaci:

• papierowej, opatrzonym własnoręcznym podpisem do urzędu gminy właściwego dla wybranego stałego obwodu głosowania na obszarze gminy, w której wyborca przebywać będzie w dniu wyborów;
• elektronicznej, opatrzonym kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, przy użyciu usługi na stronie pl.

We wniosku podaje się:

• nazwisko i imiona,
• obywatelstwo,
• numer PESEL,
• adres przebywania w dniu wyborów.

Żołnierzy    i    funkcjonariuszy   dotyczą    takie    same    zasady    wydawania    kart do głosowania, jak przedstawione wyżej.

Wyborca dopisany do spisu wyborców na własny wniosek zostanie z urzędu skreślony ze spisu w miejscu stałego zamieszkania.

W dniu wyborów obwodowe komisje wyborcze dopisują do spisu wyborców jedynie tych wyborców, którzy:

• zostali pominięci w spisie wyborców, jeżeli urząd gminy potwierdzi, że pominięcie w spisie jest wynikiem omyłki,
• zostali skreśleni ze spisu wyborców dla danego obwodu głosowania w związku z wpisaniem do spisu wyborców w szpitalu, domu pomocy społecznej, zakładzie karnym lub areszcie śledczym, jeżeli udokumentują, że opuścili tę placówkę przed dniem wyborów;

• chcą głosować w obwodzie utworzonym w szpitalu, domu pomocy społecznej, zakładzie karnym lub areszcie śledczym, a przybyli do tej jednostki przed dniem wyborów.

IV.                Niepołączalność  mandatu radnego i wójta  oraz niepołączalność tych mandatów    z mandatem posła, senatora i posła do Parlamentu Europejskiego

 

1. Zgodnie z art. 472 Kodeksu wyborczego, kandydat na wójta nie może jednocześnie kandydować na wójta w innej    Nie  może  także  jednocześnie  kandydować  do rady powiatu i do sejmiku województwa. Przepisy Kodeksu wyborczego dopuszczają możliwość jednoczesnego kandydowania na radnego gminy i na wójta (burmistrza, prezydenta miasta) tylko tej samej gminy, przez osobę posiadającą prawo wybieralności na obie funkcje, także zgłoszoną przez różne komitety wyborcze. W przypadku jednoczesnego wyboru na radnego i wójta (burmistrza prezydenta miasta), zgodnie z art. 383 § 1 pkt 6 Kodeksu wyborczego, mandat radnego wygasa.
2. Przepisy Kodeksu wyborczego nie ograniczają możliwości kandydowania na radnego i/lub na wójta (burmistrza, prezydenta miasta) przez osobę sprawującą mandat posła, senatora lub posła do Parlamentu

W przypadku wyboru na radnego lub wójta, burmistrza i prezydenta miasta:

• osoby sprawującej mandat posła lub senatora, stosownie do odpowiednio 247
• 1 pkt 6 i § 5 oraz art. 279 § 1 pkt 6 i § 5 Kodeksu wyborczego, mandat posła lub senatora wygasa;
• osoby sprawującej   mandat   posła   do   Parlamentu   Europejskiego,   stosownie do art. 364 § 1 pkt 2a i § 3 Kodeksu wyborczego, następuje utrata mandatu posła do Parlamentu Europejskiego.

 

Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej

Sylwester Marciniak